Forum Wiceprzewodniczącego Sejmowej Komisji Infrastruktury

piechocinski

PKP - w oczekiwaniu na decyzje

Trwają prace nad rządową Strategią dla transportu kolejowego do roku 2009. W trwającej dyskusji Rząd podtrzymuje krytyczną ocenę dotychczasowych działań restrukturyzacyjnych i zapowiada rewizję dotychczasowych koncepcji. Powołanie spółek kolejowych zajmujących się przewozami i zarządzaniem infrastrukturą kolejową, które rozpoczęły działalność jesienią 2001 w ocenie autorów Strategii nie doprowadziło do poprawy efektywności funkcjonowania PKP. ”Przyczyn takiego stanu można upatrywać w fakcie ,że dotychczasowe programy restrukturyzacji transportu kolejowego koncentrowały się na stworzeniu warunków do działania mechanizmów rynku i prywatyzacji wyodrębnionych części PKP.
Tego rodzaju działania nie przyniosły pożądanego rezultatu i nie doprowadziły do rozwoju polskiego kolejnictwa. Stąd wnioskować należy ,iż zmianie należy poddać dotychczasową koncepcję „-czytamy we wprowadzeniu do projektu Strategii.

W .proponowanym przez rząd nowym rozwiązaniu kluczową rolę przypisuje się powołaniu Podatkowej Grupy Kapitałowej PKP i już w styczniu deklarowano ,ze problem obsługi i spłaty zadłużenia zewnętrznego PKP s.a. będzie przedmiotem specjalnego opracowania w zakresie płynności finansowej spółki. Opracowanie to miało rozstrzygać jakie będą działania koordynujące przepływy pieniężne między spółkami PKP do czasu powstania PGK ,zasady regulowania wzajemnych należności i rozliczeń w ramach PGK .Do projektu Strategii dołączono zakres koniecznych prac legislacyjnych w tym zapowiedziano przyjęcie szczegółowych rozwiązań umożliwiających zawiązanie podatkowej grupy kapitałowej PKP.

Deklarowano termin opracowania projektu zmian ustawowych na koniec marca a wejście w życie ustawy z dniem 1 lipca 2006 roku. W poszerzonym projekcie Strategii z marca 2006 termin opracowania projektu ustawy przesuwa się na koniec czerwca a wejścia jej w życie na początek 2007 roku. Od jesieni zeszłego roku konsekwentnie publicznie mówimy o potrzebie pilnych działań Rządu RP w zakresie zadłużenia nie zawsze z winy kolei PKP dlatego jeszcze raz przypominamy ,że
projektowanie zapowiadanych zmian bez decyzji co zrobić ze starymi zobowiązaniami szczególnie wtedy gdy propozycje politycznych i administracyjnych poprzedników zostały odrzucone lub nie znalazły poparcia byłych włodarzy ministerstwa finansów może być oparte o kruche fundamenty.

Znamy już przecież silne i słabe strony poprzedniej propozycji a skala wyzwań zmierzenia się z odkładanymi decyzjami z przeszłości po prostu poraża. W latach 2005-2010 zamierzano bowiem przejąć przez Skarb Państwa zadłużenia terminowego PKP S.A. z tytułu obligacji i kredytów gwarantowanych przez skarb państwa w kwocie ok.5.9 mld złotych. Przypominamy ,że w latach 2000-2004 udzielono poręczeń i gwarancji Skarbu państwa za zobowiązania PKP SA w kwotach:2000-ok.430 mln,2001-1670 ,2002 -2312 ,2003 – 1066,2004 – 4394 ( z czego 1313 została` przeznaczone na spłatę zobowiązań gwarantowanych i poręczonych za PKP S.A. w latach wcześniejszych ).

Poręczenia i gwarancje Skarbu Państwa udzielane na podstawie ustawy z dnia 8 września 2000 roku o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego Polskie Koleje Państwowe umożliwiły co prawda poprawę płynności oraz zmniejszenie ryzyka postawienia przez banki kredytów w stan natychmiastowej wymagalności ale teraz nadchodzi czas zmierzenia się z tym obciążeniem. Dyskutowany w poprzednim rządzie projekt programu restrukturyzacji finansowej i własnościowej najważniejszych spółek Grupy PKP w latach 2005-2010 przewidywał przejęcie przez Skarb Państwa zadłużenia długoterminowego PKP S.A. z tytułu wyemitowanych obligacji i zaciągniętych kredytów gwarantowanych przez Skarb Państwa na prawie 6 mld złotych. Koszt obsługi tego zadłużenia przyjmując obecny kurs złotego do euro i dolara wynosi w 2005 roku około 320 mln zl. W kolejnych latach odsetki wynosić będą miedzy 220 mln w 2009 roku do 265 mln w roku 2006.Zakladajac wywiązywanie się z rat i odsetek zgodnie z podpisanymi w umowach warunkami jeszcze w 2010 roku pozostanie do spłacenia 160 mln zl. odsetek. Łącznie więc koszty obsługi obligacji i odsetek w latach 2006-2010 wyniosą ponad jeden miliard sto milionów. Zgodnie z obowiązującymi harmonogramami spłat zadłużenia PKP S.A. ,gwarantowanego przez Skarb Państwa w kolejnych latach czekają nas gigantyczne spłaty kapitału i odsetek: 2006-425 mln,2007-970mln,2008-360 mln,2009-1355 mln,2010-916 mln.W poprzednich latach ministerstwo finansów sygnalizowało to ,że powodzenie programu restrukturyzacji PKP S.A. zależy od uzyskania możliwości zewnętrznego finansowania i powodzenia procesu sprzedaży nieruchomości oraz gruntów, akcji i udziałów spółek wydzielonych z PKP.

Zakladano spłacenie tego zadłużenia ze środków za sprzedaż akcji spółek PKP Cargo S.A.,PKP Energetyka ,PKP Telekomunikacja przejętych od PKP S.A.Z jakich środków Rząd RP zamierza spłacać te zobowiązania jeśli prace nad programem restrukturyzacji PKP zaczynają się na nowo a nie planuje się zbywania spółek kolejowych w roku 2006 i 2007 ?.Warto zwrócić uwagę na to, że zgodnie z zawartymi umowami o finansowanie pomiędzy PKP a bankami czy międzynarodowymi instytucjami finansowymi i warunkami emisji obligacji restrukturyzacyjnymi brak zapłaty przez PKP stanowi naruszenie tych umów i pozwala tym instytucjom na żądanie natychmiastowej,przedterminowej i jednorazowej spłaty udzielonych kredytów i wykupu obligacji.W związku z tym przy niewywiazywaniu się przez PKP S.A. z terminów spłat odsetek i rat Skarb Państwa jako gwarant jest narażony na ryzyko jednorazowej spłaty całości zobowiązań restrukturyzacyjnych PKP S.A.Mogloby to mięć katastrofalne konsekwencje dla sytuacji finansów publicznych i wartości złotego.Przejęcie przez Skarb Państwa zadłużenia PKP S.A. gwarantowanego przez rząd spowoduje pogorszenie statystyk deficytu budżetowego długu publicznego , radykalnie zbliża nas do limitów ustawowych dotyczących , państwowego długu publicznego i zobowiązań Polski wynikających z procedury nadmiernego deficytu.

Tym bardziej ,że trzeba zasilić kolejną emisją obligacji PKP Przewozy Regionalne kwotą nie mniejszą niż 2 mld zlotych. Poprzedni rząd zakładał ,że koszt obsługi tej obligacji emitowanych przez PKP Przewozy Regionalne będzie ponoszony bezpośrednio przez budżet państwa- w 2006 roku 71 mln i po 140 mln zł w kolejnych latach rocznie. Sytuacja finansowa spółki PKP Przewozy Regionalne jest dramatyczna : skumulowana strata za lata 2001-2004 wynosi 2,7 mld zl, kapitaly własne mają wartość ujemną i wynoszą minus 1,5 mld zl,stan zobowiązań na koniec sierpnia wynosił blisko 1,9 mld zl w tym wobec spółek GRUPY PKP ponad 1 mld. Na koniec roku szacuje się ,że zobowiązania wyniosą ponad 2,1 mld. Jednoczesnie Spółka ma` spłacić w latach 2006-2007 kwotę 770 mln zl w ramach Ugody Restrukturyzacyjnej.Na rok 2006 przypada 387 mln w tym 384 w stosunku do wierzycieli z grupy PKP.Polskie Linie Kolejowe powinny otrzymać 234 mln,Cargo 117 Energetyka 29 Intercity 1,3 mln złotych.Platności te mają być realizowane w ratach miesięcznych,pierwsza rata na koniec stycznia wynosi 32,3 mln.Nie wywiązanie się z zobowiązań Ugody może być przyczyną jej wypowiedzenia a wówczas jej zobowiązania staną się wymagalne.Mówimy o kwocie 1 mld 147 mln złotych plus odsetki. W tej sytuacji kiedy prace nad nową strategią jeszcze trwają a projekty legislacyjne nie są jeszcze gotowe Rząd musi szybko zabrać głos i podjąć zasadnicze decyzje co ze starymi długami PKP ,jak i na ile dokapitalizować Przewozy Regionalne.

Adrian Furgalski
Janusz Piechociński zespół doradców gospodarczych tor ,przewodniczący sejmowej komisji infrastruktury 2001-2005